1.1. Περιοχή Μελέτης – Γενικά
Η περιοχή μελέτης είναι η περιφέρεια Αττικής η οποία μέσω του Προγράμματος Καλλικράτης καθιερώθηκε ως Νομός Αττικής. Ως ενιαία φυσικογεωγραφική ηπειρωτική ενότητα, καταλαμβάνει το ΝΑ τμήμα της Στερεάς Ελλάδας. Σε γενικές γραμμές η (ηπειρωτική) Αττική ορίζεται: βόρεια από τη Βοιωτία, ανατολικά από το Ν. Ευβοϊκό κόλπο, νότια από το Μυρτώο πέλαγος και το Σαρωνικό κόλπο και δυτικά από τον Ισθμό της Κορίνθου και τον Κορινθιακό κόλπο. Οι αποστάσεις μεταξύ των ακρότατων σημείων της Αττικής είναι: πλάτος (Β-Ν) 77 χλμ. (ακρωτήριο Αγκίστρι Χαλκουτσίου- ακρωτήριο Σούνιο) και μήκος (Α-Δ) 108 χλμ. (ακρωτήριο Δρακονέρα Αγ. Μαρίνας- ακρωτήριο Μελαγκάβι Περαχώρας). Η έκταση της περιφέρειας της πρωτεύουσας είναι 427 χλμ2 και καλύπτει το 11,2% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας Αττικής. Το υπόλοιπο τμήμα έχει έκταση 3.381 χλμ2 και καλύπτει το 88,8% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας.
Εικόνα 1. Περιοχή μελέτης – εφαρμογής
Έδρα της είναι η Αθήνα και συνιστάται από τις Περιφερειακές Ενότητες Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Νότιου Τομέα Αθηνών, Βόρειου Τομέα Αθηνών, Δυτικού Τομέα Αθηνών, Πειραιώς, Δυτικής Αττικής, Ανατολικής Αττικής και Νήσων. Η τελευταία ενότητα δεν περιλαμβάνεται στη μελέτη.
1.2 Οικιστικά και πληθυσμιακά δεδομένα
Η Περιφέρεια Αττικής συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας. Ειδικότερα, ο πληθυσμός της Περιφέρειας σύμφωνα με την Απογραφή του 2011 της ΕΣΥΕ, ανέρχεται σε 3.812.330 κατοίκους και καλύπτει το 35,3% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Ωστόσο, σε σχέση με την δεκαετία του 1970 ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού στην Αττική έχει μειωθεί. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του πληθυσμού της Αττικής.
| Πληθυσμός | Ποσοστό εξέλιξης | |||||
| 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 1971-2011 | |
| Περιφέρεια Αττικής | 2 797 836 | 3 369 443 | 3 523 407 | 3 761 810 | 3 812 330 | 26.6% |
| Χώρα | 8 768 372 | 9 739 589 | 10 259 900 | 10 964 080 | 10 787 690 | 18.7% |
| Ποσοστό | 31.9% | 34.6% | 34.3% | 34.3% | 35.3% | |
Πίνακας 1 Διαχρονική εξέλιξη πληθυσμού Αττικής (Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ)
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ανωτέρω πίνακα παρατηρείται μια τάση σταθεροποίησης του ρυθμού αύξησης του πληθυσμού της Περιφέρειας Αττικής κατά τις δεκαετίες 1981-1991 και 1991-2001, σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1971-1981. Παρ΄όλη όμως την σταθεροποίηση του ρυθμού αύξησης σε επίπεδα < 10%, αναμένεται περαιτέρω αύξηση του πληθυσμού κατά τις επόμενες δεκαετίες.
Η ανάπτυξη στην Αθήνα οφείλεται κυρίως στην τουριστική δύναμη του κέντρου και τα έργα που πραγματοποιήθηκαν λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων, στο λιμάνι του Πειραιά και τη βιομηχανική δύναμη του Ελαιώνα και του Θριάσιου Πεδίου. Συγκεκριμένα, ορισμένες υποδομές που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της επέκτασης της πόλης είναι:
- Η επέκταση της Αττικής Οδού, η οποία ένωσε την Ελευσίνα με τα Μεσόγεια.
- Η κατασκευή του προαστιακού σιδηρόδρομου που ένωσε την επαρχία (Κόρινθο) με το αεροδρόμιο και τα Μεσόγεια.
- Η κατασκευή του τραμ που ένωσε το κέντρο της Αθήνας με τα νότια προάστια.
- Η επέκταση των σταθμών του μετρό.
1.3. Αυθαίρετη δόμηση στην Αττική
Τα γενικότερα κίνητρα που οδήγησαν στη δημιουργία περιοχών αυθαίρετης δόμησης σε όλη την Ελλάδα οφείλονται στη μεγάλη ζήτηση οικοδομήσιμης γης και ειδικότερα στη ζήτηση φθηνής κατοικίας. Κάποιες από τις περιοχές, στις οποίες αναπτύσσονται αυθαίρετες κατασκευές δίνουν την εντύπωση νόμιμων κατοικιών, γεγονός που φανερώνει την αναζήτηση κάποιας πιθανής νομιμοποίησης. Η διαφορά είναι ότι απουσιάζει ο πολεοδομικός σχεδιασμός, καθώς υπάρχει έλλειψη σε κοινόχρηστους χώρους και δίκτυα, αλλά και οποιαδήποτε οργάνωση στον αστικό ιστό.
Η ιδιομορφία αυτή προέκυψε από την αδυναμία των Αρχών για πρόβλεψη νέων περιοχών κατοικίας, ώστε να καλυφθεί η ζήτηση. Η αυθαίρετη δόμηση στην περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ΄70 και πήρε εκρηκτικές διαστάσεις σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ΄80.
Πλέον, οι περισσότερες από τις παραπάνω περιοχές αποτελούν επεκτάσεις του σχεδίου πόλης της Αττικής, ενώ τα προβλήματα από τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων είναι σοβαρά, καθώς σε περιπτώσεις ένταξης πυκνοδομημένων αυθαίρετων οικισμών γίνεται ανάπλαση της περιοχής με μικροεπεμβάσεις και ελάχιστες κατεδαφίσεις και όχι επέκταση του σχεδίου πόλης σύμφωνα με τον υπάρχοντα πολεοδομικό ιστό, με αποτέλεσμα την αναβάθμιση της περιοχής μόνο εν μέρει.
Στην περιφέρεια Αττικής είναι καταγεγραμμένες 16 700 περιπτώσεις αυθαιρέτων (59,84% επί του συνόλου) και η έκταση καταπάτησης ανέρχεται περίπου σε 50 000 στρέμματα. Ο αριθμός αυτός όμως, δεν αντικατοπτρίζει το πρόβλημα της αυθαίρετης δόμησης στην Αττική το οποίο είναι πιο εκτεταμένο.
| Υπηρεσία | Αριθμός | Έκταση (στρεμ.) |
| Δ/ση Δασών Διαμ. Αθηνών | 1235 | 1933 |
| Δασαρχείο Πεντέλης | 8184 | 26702.3 |
| Δασαρχείο Πάρνηθας | 1701 | 5440.35 |
| Δασαρχείο Λαυρίου | 1644 | 3315.7 |
| Δασαρχείο Καπανδριτίου | 1842 | 3680.24 |
| Δασαρχείο Αιγάλεω | 703 | 2201.3 |
| Δασαρχείο Μεγάρων | 615 | 2598 |
| Δασαρχείο Πειραιά | 786 | 3459 |
| Σύνολο Περιφέρειας | 16710 | 49329.89 |
Πίνακας 2 Αυθαίρετα στην Αττική(Πηγή: Διεύθυνση Δασών Αττικής)
1.4. Ορεινοί όγκοι
Ως ορεινές περιοχές στην Αττική θεωρούνται οι ορεινοί όγκοι του Υμηττού, της Πεντέλης, της Πάρνηθας και του Αιγάλεω-Ποικίλου Όρους, που περικλείουν το γεωγραφικά οριζόμενο Λεκανοπέδιο της Αθήνας καθώς και οι ορεινοί όγκοι της Λαυρεωτικής, της Δυτικής και Βόρειας Αττικής (Γεράνεια, Πατέρα, Πάστρας, Μαλακάσα). Οι ορεινοί όγκοι της Περιφέρειας και ιδιαίτερα αυτοί που περιβάλλουν το Λεκανοπέδιο αποτελούν αναμφισβήτητα έναν από τους σημαντικότερους φυσικούς πόρους της Αττικής, τόσο από την άποψη των αξιόλογων οικοσυστημάτων όσο και για τον καθοριστικό ρόλο που έχουν στη διαμόρφωση των κλιματικών συνθηκών, στην αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και στην αντιπλημμυρική προστασία. Οι ορεινοί όγκοι αντιμετωπίζονται ως χώροι με σημαντικό υφιστάμενο ή εν δυνάμει υψηλό πράσινο, οι οποίοι προστατεύονται και διασυνδέονται μεταξύ τους και με το δίκτυο ελεύθερων χώρων της πόλης, με τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές και τις ακτές, με σκοπό την δημιουργία ενιαίου περιαστικού δικτύου πόλων αναψυχής, αθλητισμού και πολιτιστικών λειτουργιών. Σήμερα τα βουνά της Αττικής, θεωρούνται χαρακτηριστικές περιπτώσεις υποβαθμισμένων δασικών οικοσυστημάτων, γεγονός που οφείλεται στις έντονες πιέσεις και στις καταστρεπτικές ανθρωπογενείς παρεμβάσεις που έχουν δεχθεί κατά τα τελευταία 50 χρόνια, όπως τα λατομεία αδρανών υλικών, τη δημιουργία παράνομων χωματερών, την καταπάτηση και την οικοπεδοποίηση, τις πυρκαγιές. Κατόπιν ειδικής μελέτης, οριοθετούνται ζώνες χρήσεων γης και όρων και περιορισμών στην δόμησή τους, ώστε να αποκλείονται οι ασύμβατες δραστηριότητες και να αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ορεινού όγκου.
Μέχρι σήμερα έχουν θεσμοθετηθεί:
- Ο ορεινός όγκος του Υμηττού με το από 16.6.11 Π. Δ. (ΦΕΚ 187 Δ)
- Ο ορεινός όγκος της Πεντέλης με το από 26.8.88 Π. Δ. (ΦΕΚ 755 Δ)
- Ο ορεινός όγκος του Αιγάλεω με τον Ν. 2742/99 /άρθρ 21 (ΦΕΚ 207 Α)
- Ο ορεινός όγκος της Λαυρεωτικής με το από 24.1.03 Π. Δ. (ΦΕΚ 121Δ)
- Ο ορεινός όγκος της Πάρνηθας με το από 19.07.07 Π. Δ. (ΦΕΚ 336Δ)
1.5. Αστική διάχυση και σχεδιασμός του χώρου στην Αθήνα
Ενώ στη δυτική Ευρώπη η όξυνση της αστικής διάχυσης είναι συνακόλουθο της μεταβιομηχανικής αστικοποίησης, στην Ελλάδα και δη στην Αθήνα, το φαινόμενο αυτό οφείλεται στον τρόπο ανάπτυξης της πόλης. Η αστική εξάπλωση προχωρά με ασχεδίαστο και άναρχο τρόπο, διαφορετικό από τα κλασσικά γεωγραφικά μοντέλα (Leontidou et al. 2007). Έτσι, την εποχή της μεγάλης εσωτερικής μετανάστευσης (1950-1970) αστικοποιήθηκαν οι δυτικές συνοικίες και παρατηρήθηκε εξάπλωση στην αστική περιφέρεια. Στη συνέχεια μετά τη δεκαετία του ΄70 στην Αθήνα δεν καταγράφηκαν τα φαινόμενα αποαστικοποίησης όπως στις περισσότερες πόλεις στο εξωτερικό και λίγο αργότερα, επανεμφανίστηκε η τάση διάχυσης στην αστική περιφέρεια λόγω αναζήτησης καλύτερης ποιότητας ζωής.
Σ’ αυτήν την αστική εξάπλωση ωστόσο, ο επίσημος σχεδιασμός αδυνατεί να ελέγξει τις τάσεις αστικής εξέλιξης της πόλης. Αυτό παρατηρείται τόσο στο μακροσκοπικό επίπεδο, που αφορά τον έγκαιρο προγραμματισμό αστικών επεκτάσεων και μητροπολιτικών υποδομών, όσο και στο μικροσκοπικό επίπεδο του ελέγχου της εφαρμογής των εκάστοτε ρυθμίσεων από την τοπική αυτοδιοίκηση. Αυτό μπορεί να δικαιολογηθεί από το γεγονός ότι ενώ στην Ευρώπη η βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων αλλά και η αντιμετώπισης της αστικής διάχυσης επείγει να αντιμετωπιστεί, στην Αθήνα εκκρεμούν υποθέσεις σχετικά με την κατεδάφιση αυθαιρέτων και την κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης που κωλύει το σχεδιασμό να κατευθύνει την ανάπτυξη.
Την εποχή των Ολυμπιακών ήρθαν πάλι στο προσκήνιο ο σχεδιασμός και οι παρεμβάσεις στον αστικό ιστό με στόχο την ενσωμάτωση των διεθνών τάσεων στην αστική πολιτική. Συγκεκριμένα γίνεται λόγος για μείωση της περιφερειακότητας, ενίσχυση της ελκυστικότητας της Αττικής ως κέντρου παροχής προηγμένων υπηρεσιών σε δυναμικούς κλάδους και αναβάθμιση της εικόνας της πόλης ως διεθνούς πολιτιστικής Μητρόπολης και σημαντικού, τουριστικού προορισμού. Η στροφή αυτή καταγράφεται έντονα στην τρίτη προγραμματική περίοδο συνοδευόμενη από την παράλληλη διοχέτευση σημαντικών πόρων σε αστική υποδομή μέσω του Γ’ ΚΠΣ. Αποκορύφωμα έκφρασης αυτής της πολιτικής ωστόσο, αποτελεί η δημοσιοποίηση του Σχεδίου Νόμου του νέου ΡΣΑ (ΥΠΕΧΩΔΕ, 2009) που περιλαμβάνει τις βασικές κατευθύνσεις για τη χωροταξική και οικονομική ανάπτυξη της Αττικής κατά την επόμενη 15ετία.
Πέρα από τις μεγαλόπνοες διακηρύξεις, όμως, το ενδιαφέρον της ανάλυσης στρέφεται σε μια πιο προσεκτική διερεύνηση των επιδράσεων αυτής της πολιτικής στο έδαφος, εστιάζοντας στην περιοχή της μητροπολιτικής περιφέρειας όπου επικεντρώνονται οι δυναμικές της αστικής διάχυσης στην τρέχουσα περίοδο, δηλαδή την πεδιάδα των Μεσογείων. Για χρόνια τα Μεσόγεια ήταν κυρίως αγροτική περιοχή παρά την τάση της αύξησης του πληθυσμού γύρω στο 1990. Ωστόσο, οι δυναμικές ανάπτυξης της περιοχής εισήλθαν σε νέα φάση με την απόφαση χωροθέτησης του νέου Διεθνούς Αεροδρομίου -που λειτούργησε ως πόλος έλξης υπερτοπικών δραστηριοτήτων του τριτογενούς τομέα- και τον προγραμματισμό των συγκοινωνιακών έργων που άλλαξαν εντελώς τη γεωγραφία της περιοχής και τη σχέση της με το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας. Σήμερα τα Μεσόγεια αποτελούν την ταχύτερα αναπτυσσόμενη δημογραφικά περιοχή της Αττικής.
1.6. Αποτελέσματα
Κατά τη διάρκεια του πρώτου σταδίου της εφαρμογής του μοντέλου SLEUTHδημιουργήθηκαν τα δοκιμαστικά σύνολα δεδομένων ώστε να επιβεβαιωθεί η ταύτιση των γεωγραφικών περιοχών και η συμβατότητα των υποβάθρων.
Στο δεύτερο στάδιο δημιουργούνται – παράγονται τα δεδομένα των ενδιάμεσων χρονικών στιγμιοτύπων που θα αξιοποιηθούν από το μοντέλο για τη μορφοποίηση της πρόβλεψης της μελλοντικής εξάπλωσης των αστικών περιοχών.
Στους χάρτες και τους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζονται τα επιμέρους στάδια της διαδικασίας και αποτιμώνται οι επιμέρους μεταβολές στα ποσοστά αστικοποίησης ανά χρονική περίοδο και ζώνη ανάπτυξης.
Εικόνα 2.Στάδιο δοκιμαστικής επεξεργασίας δεδομένων εισόδου 1990 2006
Εικόνα 3.Στάδιο δοκιμαστικής επεξεργασίας δεδομένων εισόδου 1990 2006
Εικόνα 4.Στάδιο δοκιμαστικής επεξεργασίας δεδομένων εισόδου 1990 2006
Εικόνα 5.Στάδιο δοκιμαστικής επεξεργασίας δεδομένων εισόδου 1990 2006
Εικόνα 6.Αστική εξάπλωση στη ζώνη των 1.000 μέτρων (2014, 2020, 2030)
Εικόνα 7.Αστική εξάπλωση στη ζώνη των 2.000 μέτρων (2014, 2020, 2030)
Εικόνα 8.Αστική εξάπλωση στη ζώνη των 5.000 μέτρων (2014, 2020, 2030)
| Κατηγορία | Πλήθος 2014 Ζώνη 1000 | Πλήθος 2014 Ζώνη 2000 | Πλήθος 2014 Ζώνη 5000 | Ποσοστό 1000 | Ποσοστό 2000 | Ποσοστό 5000 |
| 0 | 6 | 22 | 256 | 0.0% | 0.1% | 0.4% |
| 1 | 3152 | 5861 | 12720 | 22.2% | 21.0% | 19.2% |
| 3 | 315 | 563 | 1355 | 2.2% | 2.0% | 2.0% |
| 4 | 364 | 666 | 1566 | 2.6% | 2.4% | 2.4% |
| 5 | 427 | 769 | 1721 | 3.0% | 2.8% | 2.6% |
| 6 | 632 | 1167 | 2470 | 4.4% | 4.2% | 3.7% |
| 7 | 338 | 606 | 1230 | 2.4% | 2.2% | 1.9% |
| 8 | 62 | 107 | 211 | 0.4% | 0.4% | 0.3% |
| 9 | 8607 | 17063 | 42615 | 60.5% | 61.2% | 64.2% |
| 254 | 315 | 1055 | 2259 | 2.2% | 3.8% | 3.4% |
| ΣΥΝΟΛΟ | 14218 | 27879 | 66403 | 100.0% | 100.0% | 100.0% |
Πίνακας 1. Ποσοστά στικότητας ανά ζώνη επιρροής για το έτος 2014
| Κατηγορία | Πλήθος 2020 Ζώνη 1000 | Πλήθος 2020 Ζώνη 2000 | Πλήθος 2020 Ζώνη 5000 | Ποσοστό 1000 | Ποσοστό 2000 | Ποσοστό 5000 |
| 0 | 6 | 22 | 256 | 0.0% | 0.1% | 0.4% |
| 1 | 3152 | 5861 | 12720 | 22.2% | 21.0% | 19.2% |
| 3 | 274 | 474 | 1141 | 1.9% | 1.7% | 1.7% |
| 4 | 254 | 496 | 1299 | 1.8% | 1.8% | 2.0% |
| 5 | 297 | 580 | 1497 | 2.1% | 2.1% | 2.3% |
| 6 | 577 | 1013 | 2300 | 4.1% | 3.6% | 3.5% |
| 7 | 490 | 913 | 2025 | 3.4% | 3.3% | 3.0% |
| 8 | 1191 | 2112 | 4316 | 8.4% | 7.6% | 6.5% |
| 9 | 7667 | 15358 | 38599 | 53.9% | 55.1% | 58.1% |
| 254 | 310 | 1050 | 2250 | 2.2% | 3.8% | 3.4% |
| ΣΥΝΟΛΟ | 14218 | 27879 | 66403 | 100.0% | 100.0% | 100.0% |
Πίνακας 2. Ποσοστά στικότητας ανά ζώνη επιρροής για το έτος 2020
| Κατηγορία | Πλήθος 2030 Ζώνη 1000 | Πλήθος 2030 Ζώνη 2000 | Πλήθος 2030 Ζώνη 5000 | Ποσοστό 1000 | Ποσοστό 2000 | Ποσοστό 5000 |
| 0 | 6 | 22 | 256 | 0.0% | 0.1% | 0.4% |
| 1 | 3152 | 5861 | 12720 | 22.2% | 21.0% | 19.2% |
| 3 | 205 | 354 | 1026 | 1.4% | 1.3% | 1.5% |
| 4 | 240 | 398 | 1127 | 1.7% | 1.4% | 1.7% |
| 5 | 292 | 502 | 1408 | 2.1% | 1.8% | 2.1% |
| 6 | 420 | 762 | 2038 | 3.0% | 2.7% | 3.1% |
| 7 | 402 | 698 | 1719 | 2.8% | 2.5% | 2.6% |
| 8 | 2668 | 4731 | 9909 | 18.8% | 17.0% | 14.9% |
| 9 | 6529 | 13510 | 33960 | 45.9% | 48.5% | 51.1% |
| 254 | 304 | 1041 | 2240 | 2.1% | 3.7% | 3.4% |
| ΣΥΝΟΛΟ | 14218 | 27879 | 66403 | 100.0% | 100.0% | 100.0% |
Πίνακας 3. Ποσοστά στικότητας ανά ζώνη επιρροής για το έτος 2030
- Το Αστικό Υπόδειγμα θα μπορεί να αξιοποιηθεί για άλλες δράσεις της Περιφέρειας Αττικής
Η μελλοντική εξέλιξη αστικών περιοχών, κατά παράδοση αποτελεί μια πρόκληση για τη διαδικασία του σχεδιασμού και της περιφερειακής ανάπτυξης. Αντίστοιχα, η χάραξη πολιτικής καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολη, εξαιτίας των πολύπλοκων σχέσεων μεταξύ των δυνάμεων που δημιουργούνται από τις αστικές συγκεντρώσεις. Απαιτούνται κατ΄αυτήν την έννοια, συστήματα υποστήριξης της διαδικασίας λήψης αποφάσεων που θα χαρακτηρίζονται από αυξημένες δυνατότητες ανάλυσης και επίλυσης, θα συνδυάζουν κλασσικές και νέες προσεγγίσεις και θα οδηγούν σε αποτελεσματικές και εμπεριστατωμένες στρατηγικές επίλυσης των εκάστοτε προβλημάτων. Οι καθαρά οικονομετρικές προσεγγίσεις του χώρου, βασιζόμενες ήδη σε παραδοχές, δεν μπορούν να προσεγγίσουν με ακρίβεια την αγορά ακινήτων και αυτό γιατί οι τελικές αποφάσεις δεν επηρεάζονται μόνο από καθαρά οικονομική λογική, αλλά και από άλλους παράγοντες, που ποσοτικοποιούνται και ενσωματώνονται δυσκολότερα όπως τα αίτια που διαμορφώνουν τις χρήσεις γης, την ποιότητα ζωής. Στόχος να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο εργαλείο ανάλυσης και εξέλιξης τάσεων στην ευρύτερη μεταβολή χρήσεων γης με έμφαση στις μεταβολές χρήσεων ακινήτων, το οποίο να αναδείξει τα γενεσιουργά αίτια πίσω από αυτές στα σύγχρονα αστικά συμπλέγματα. Η ανάδειξη παραμέτρων, μεταβλητών, παραγόντων που επηρεάζουν την αγορά, καθώς και η σχετική τους σημασία δύναται να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για όσους εμπλέκονται στη λήψη αποφάσεων πολεοδομικού σχεδιασμού. Επιπλέον στόχος είναι η ενσωμάτωση των παραπάνω με τη μορφή λογισμικού και η δημιουργία ενός συστήματος με δυνατότητα συνεχούς ενημέρωσης και εξέλιξης, ώστε να καθίσταται επίκαιρο και να ενσωματώνει τις εκάστοτε βελτιώσεις με το λιγότερο δυνατό κόπο (Arvanitidis et al. 2010). Ο συνδυασμός τόσο τεχνολογικής όσο και της θεωρητικής αιχμής, δύναται να ανακαλύψει, να αναδείξει και να αναλύσει το φαινόμενο της ανάπτυξης, εκμετάλλευσης της γης, που προτείνεται να εξεταστεί, κατά τέτοιο τρόπο που έως λίγα χρόνια ήταν από δύσκολο έως ακατόρθωτο. Απώτερος στόχος της προτεινόμενης διδακτορικής διατριβής είναι μια διττή συνεισφορά, τόσο σε θεωρητικό επίπεδο προσέγγισης των σύγχρονων παραγόντων εξέλιξης των αστικών περιοχών, όσο και σε πρακτικό επίπεδο, ως εργαλείο πολιτικών αποφάσεων για το μητροπολιτικό κέντρο της Αθήνας.
Οι πόλεις αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν τις εκτάσεις που τις περιβάλλουν, ασκώντας επίδραση στο περιβάλλον μιας πολύ ευρύτερης περιοχής. Η ανάπτυξή τους καθορίζεται επίσης από παράγοντες, όπως οι δημογραφικές μεταβολές, η ανάγκη για κινητικότητα, η παγκοσμιοποίηση και η αλλαγή του κλίματος. Η μείωση του μεγέθους των νοικοκυριών και η γήρανση του πληθυσμού αναμένεται να ενισχύσουν τις περιβαλλοντικές πιέσεις κατά τις προσεχείς δεκαετίες. Η περαιτέρω ανάπτυξη των πληροφοριών, των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και της τεχνολογίας επιφέρει νέες σημαντικές ποιοτικές μεταβολές στα αστικά συστήματα. Οι μεγάλες και οι κοντινές μικρές πόλεις λειτουργούν ως ένα ενιαίο σύστημα που αλληλεπιδρά και επηρεάζει τα αστικά κέντρα.
Η φύση του Αστικού και Περιαστικού Σχεδιασμού προϋποθέτει τη γνώση των τάσεων και της δυναμικής των σύγχρονων αστικών συμπλεγμάτων. Η ιστορία έχει αποδείξει ότι πολλές φορές οι δυναμικές των αστικών περιοχών αν δεν ληφθούν υπόψιν στο σχεδιασμό εγκαίρως, τείνουν να τον καταργούν και να ακυρώνουν του αρχικούς στόχους. Για τον καθορισμό στόχων, αναγκών καθώς λήψη έγκαιρων μέτρων είναι αναγκαία η ανάλυση των αστικών δυναμικών και τάσεων και κατ’ επέκταση οι μελλοντικές συνέπειες αυτών. Το Αστικό Υπόδειγμα έρχεται όχι μόνο να καλύψει αυτή την ανάγκη, αλλά και να προδιαγράψει την εικόνα του αστικού και περιαστικού χώρου αν διατηρηθούν οι υπάρχουσες δυναμικές. Το γεγονός αυτό δίνει στους αρμοδίους ένα σημαντικό εργαλείο εκτίμησης και πρόβλεψής των επιπτώσεων της ύπαρξης ή μη σχεδιασμού.
Το Αστικό Υπόδειγμα που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του έργου έχει ως τελικό προϊόν τη δημιουργία δύο (2) χαρτών πρόβλεψης Αστικότητας για την Αττική για τα έτη 2021 και 2031. Με βάση αυτούς τους χάρτες είναι δυνατόν να:
1) Σχεδιαστούν μελλοντικές παρεμβάσεις,
2) κατάλληλη αξιοποίηση και κατανομή χρηματοδότης ανά δήμο.
3) Σχεδιασμός για Πολιτική Προστασία
Η δημιουργία του προτεινόμενου υποδείγματος θα συμβάλλει στην κατανόηση της αστικής εξέλιξης με βάση κυρίως τις χρήσεις γης και τους οδικούς άξονες.
